De reis van Engelandvaarders was vaak lang en gevaarlijk en lang niet iedereen overleefde het. Sommigen moesten erg lang wachten op een visum, anderen werden onderweg gevangen gezet of tewerkgesteld in kampen. Eenmaal aangekomen in Londen werden Engelandvaarders door de Britse geheime dienst MI5 gescreend en daarna verhoord door de Nederlandse autoriteiten. In de verhoorverslagen is veel informatie over hun reis terug te vinden.
Project ontsluiting archieven Engelandvaarders en Arbeidsinzet van Nationaal Archief
De projecten 'Engelandvaarders' en 'De Arbeidsinzet.
Crowdsourcing
Het Nationaal Archief beheert verschillende archieven over Engelandvaarders, waaronder de verhoren na aankomst in Engeland. Binnen het project ‘De reizen van Engelandvaarders in kaart gebracht’ hebben zeventig vrijwilligers de verhoren van 2.150 Engelandvaarders doorgenomen en genoteerd welke routes zij namen, wat hun avonturen waren en met wie zij samen reisden. Met deze informatie zijn op Oorlogsbronnen.nl tijdlijnen samengesteld waarop de reis van Engelandvaarders op de kaart inzichtelijk wordt gemaakt.
Reis van Engelandvaarder Ben Ubbink via de Oostelijke route.
Ontdek de route van Ben Ubbink
Routes
Er waren drie hoofdroutes om in Engeland te komen. Een op de tien lukte het om met een boot via de Noordzee de overkant te bereiken. Zo’n zestig procent nam een Zuidelijke route via België, Frankrijk, Spanje en Portugal en nam daar een schip naar Engeland. Zeelieden reisden vaak met een Oostelijke route via Zweden.
Joodse Engelandvaarders
De Joodse Jacques Engelsman wordt vanuit Bergen-Belsen uitgewisseld vanwege de Turkse nationaliteit van zijn vrouw Zafira. Hierdoor ontsnappen Jacques, Zafira en dochter Hortense via Denemarken en Zweden naar Engeland.
Lees over het Joodse gezin Engelsman
Bekende en onbekende verhalen
Bezoekers krijgen nu de kans om de verhalen van bekende en onbekende Engelandvaarders te lezen. Het verhaal van jachtvlieger Bob van der Stok bijvoorbeeld, die pas bij de vierde poging Engeland wist te bereiken. Of het verhaal van Trix Terwindt die, nadat ze in Engeland was aangekomen en gescreend, als geheim agent boven Nederland werd gedropt. Zij werd toen slachtoffer van het ‘Englandspiel’, waarbij de Duitse bezetter berichten onderschepte over droppings. Terwindt werd meteen gearresteerd door de Sicherheitsdienst en naar een werkkamp gestuurd. Ze is een van de ruim 75 vrouwelijke Engelandvaarders.
Trix Terwindt.
Samenwerking
Het project Engelandvaarders is een samenwerking tussen het Nationaal Archief, WO2NET en Museum Engelandvaarders in Noordwijk. De financiering werd mede mogelijk gemaakt door het Mondriaanfonds en het ministerie van VWS.
