Hoe word je een goede opdrachtgever in complexe ICT-trajecten? Hoe maak je collectie(informatie) online beschikbaar? Kun je een foto van een NSB-groep zomaar op het internet zetten? En hoe zit het met het digitaal doorzoekbaar maken van namenlijsten? Deze en andere vragen stonden centraal tijdens de zesde Netwerkdag Oorlogsbronnen op 12 november 2015. Het thema dit jaar was ‘Open huis’.
Edwin trapt af en praat de zaal bij over de ontwikkelingen rondom het Netwerk Oorlogsbronnen. Het Netwerk gaat in 2016 verder onder dezelfde naam en gaat zich meer richten op het ondersteunen van instellingen en intermediairs in het breed beschikbaar stellen en gebruiken van bronnen. Daarna ging iedereen in groepjes uiteen om een workshop rondom dit onderwerp te volgen.
Openbaarheid van bronnen
Deze workshop geleid door Mirjam Elferink (senior advocaat bij Kienhuishoving en gespecialiseerd in Intellectueel eigendomsrecht, ICT-recht en privacy) ging vooral over de openbaarheidsbeperkingen bij de online beschikbaarstelling van collecties, bijvoorbeeld portretrecht, persoonsgegevens en auteursrecht. De recente uitspraak over Erfgoed Leiden deed veel stof opwaaien. Dit archief werd verweten niet genoeg moeite te hebben gedaan om te achterhalen wie de betrokken tekst- en beeldmakers waren bij het online zetten van een krantenarchief. De rechtenorganisaties Lira en Pictoright hebben deze zaak gewonnen. De conclusie van de workshop was dan ook om goed onderzoek te doen naar de rechthebbenden voordat je iets openbaar maakt. Dit moet je kunnen laten zien. En als het gaat om massadigitalisering, is het aan te bevelen om met collectieve rechtenorganisaties afspraken te maken over de rechten.
Meer informatie:
ICT-opdrachtgeverschap
Dit was een interactieve workshop waarin door analyse van de eigen ervaringen met opdrachtgeverschap werd ingezoomd op de obstakels die je daarbij tegen kunt komen. Workshopleiders Karin van der Heiden (onafhankelijk erfgoedadviseur, www.parkc.nl) en Tom Kuipers (www.samh.nl) maakten inzichtelijk dat veel problemen namelijk vaak liggen op het grensvlak van kennis, communicatie/relatie, juridisch of projectmanagement. Wat er in de meeste trajecten uit het oog verloren wordt, is het centraal stellen van de gebruiker. Als tip werd meegegeven om voor ogen te houden dat alle betrokken partijen, collectiebeheerder, bestuurder en leverancier een gezamenlijk streven hebben, namelijk het realiseren van een goed product voor de gebruiker.
Meer informatie:
Digitale ontsluiting
Hoe dragen digitale ‘grondstoffen’ bij aan betere toegankelijkheid? Daarover ging de workshop van Ivo Zandhuis (ICT-consultant, www.zandhuis.nl) over digitale ontsluiting. Hoe kun je ervoor zorgen dat bronnen worden gevonden door het online publiek? Denk daarbij aan OCR, metadata of scans. Belangrijk is ook om bronnen niet alleen op internet als webpagina te publiceren, maar ook beschikbaar te stellen als open data, zodat het bijvoorbeeld in oorlogsbronnen.nl kan worden opgenomen. De discussie in deze workshop ging vooral over de inzet van crowdsourcing bij het maken van grondstoffen en hoe dat in te richten.
Meer informatie:
Oog in oog
De netwerkdag werd dit jaar op een bijzondere manier afgesloten met twee ‘Maliebaanmonologen’. Zo stond het publiek oog in oog met leider van de Nederlandsche SS Henk Feldmeijer en aartsbisschop Jan de Jong. Toneelgroep Aluin heeft de monologen gemaakt naar aanleiding van het boek van Ad van Liempt ‘Aan de Maliebaan’, zo lichtte toneelschrijver Erik Snel toe, en de karakters zijn verder tot leven gebracht door onder andere filmmateriaal online te bestuderen. De monologen zijn een mooi voorbeeld van hoe, met verschillende bronnen als basis, de vraagstukken uit de Tweede Wereldoorlog nog steeds indrukwekkend en actueel kunnen zijn.
Partners: DANS/KNAW, Koninklijke Bibliotheek, Nationaal Archief, Nationaal Comité 4 en 5 mei, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
Het Netwerk Oorlogsbronnen wordt mogelijk gemaakt door: het vfonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds, Archief2020 en het ministerie van VWS.
De workshop van advocaat Mirjam Elferink over openbaarheidsbeperkingen.
De workshop van Ivo Zandhuis over digitale ontsluiting vond plaats in de prachtige Nicolaikerk bij het Centraal Museum.