Bekendmakingen (in het Duits Bekanntmachungen) behoren tot de belangrijkste communicatiemiddelen die bestuurlijke overheden – en in de periode 1940-1945 de bezetter – tot hun beschikking hadden om burgers te informeren over nieuwe verordeningen en maatregelen. Netwerk Oorlogsbronnen, Groninger Archieven en Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen (OVCG) gaan, dankzij steun van het Mondriaan Fonds, deze 'vergeten bron' via een interactieve online kaart presenteren.
Een oproep om radiotoestellen en fietsen in te leveren. Een oproep om zich te melden voor de Arbeitseinsatz. Een waarschuwing voor vergelding bij het plegen van sabotage. Een bekendmaking van de invoering van een avondklok. Een mededeling over de gevangenneming van Joden als represaille voor een overval op Duitse officieren. Deze en vele andere bekendmakingen zijn een van meest voorkomende bronnen in menig WO2-beeldcollectie, maar als subject nooit systematisch verzameld, getoond en bestudeerd. Terwijl een nadere analyse van de bekendmakingen ons meer leert over de impact van oorlog op het dagelijks leven van burgers.
Interactieve kaart
Dit project benut vernieuwende datavisualisatie-methoden waarmee Bekendmakingen inzicht zullen verschaffen in de onderlinge en steeds veranderende machtsverhoudingen in Nederland in de periode 1939-1946. Centraal in dit project staat dan ook de ontwikkeling van een interactieve, gebruikersgestuurde online kaart op Oorlogsbronnen.nl. Hiermee kunnen verbanden tussen de bekendmakingen – thematisch, in tijd en geografisch – op laagdrempelige wijze door het publiek zelf kunnen worden ontdekt.
Voorbeeld uit het projectplan waarin Drentse bekendmakingen staan gerangschikt naar plaats van publicatie. Gebruikers kunnen doorklikken op de individuele bekendmakingen.
Verbindingen
Om dit mogelijk te maken zullen de bekendmakingen gekoppeld worden aan gebeurtenissen, personen en locaties uit de WO2-Thesaurus. Dit maakt het niet alleen mogelijk om de bekendmakingen onderling beter te verbinden, maar ook om er vanuit Oorlogsbronnen.nl gerelateerde bronnen aan te koppelen en contextinformatie te geven over achterliggende gebeurtenissen, betrokken personen of gerelateerde thema’s. De verhalen achter de bekendmakingen komen op deze wijze aan de oppervlakte. Ook laat dit project zien dat bronnen altijd onderdeel uitmaken van een bredere thematische context. Om te begrijpen wat je ziet, is kennis van de achtergrond onontbeerlijk.
De interactieve kaart wordt naar verwachting eind 2022 gepresenteerd.
Het project is mogelijk dankzij steun van het Mondriaan Fonds.
